Lenin tarafından kaleme alman bu bildirge, 3 (16) Ocak 1918'de Sovyetler Merkez Yürütme Kurulu tarafından kabul edildi. Sverdlov tarafından “Karar tasarısı” olarak Kurucu Meclis'e sunulan bu bildirge, Kurucu Meclis’in karşıdevrimci çoğunluğunca reddedildi. Böylece Kurucu Meclis, burjuva, sömürücü, emperyalist ve karşıdevrimci niteliğini Rus emekçi halkına sergiledi. Bu bildirgenin reddedilmesinin ardından Kurucu Meclis dağıtıldı. Bildirge, kısa süre sonra, 12 (25) Ocak'ta toplanan II. Sovyetler Genel Kurulu'na sunularak kabul edildi ve Sovyet Anayasası'nın temeli haline geldi. Emekçi ve Sömürülen Halkın Hakları Bildirgesi, bugün de sosyalizmin emekçi, ezilen insanlığa kazandırdıklarını belgeleyen bir manifesto olarak önemini koruyor.
Kurucu Meclis Şunları Kararlaştırır:
I
Rusya bir İşçi, Asker ve Köylü Temsilcileri Sovyetleri Cumhuriyeti ilan olunur. Tüm merkezi ve yerel iktidar bu Sovyetlere aittir.
Rusya Sovyetler Cumhuriyeti, özgür ulusların özgür birliği temelinde Ulusal Sovyet Cumhuriyetlerinin Federasyonu olarak kurulur.
II
Kurucu Meclis, başlıca görev olarak önüne, insanın insan tarafından her türlü sömürüsünü, toplumun sınıflara bölünmesini tamamen ortadan kaldırmayı, sömürücülerin direnişini acımasızca bastırmayı, toplumun sosyalist örgütlenmesini yaratmayı, sosyalizmin bütün ülkelerde zaferini koyar ve bu nedenle şunları kararlaştırır:
Toprakta özel mülkiyet kaldırılır. Üzerindeki tüm binalar, tüm demirbaş ve tarımsal üretime ait tüm diğer akşamla birlikte tüm toprak, tüm emekçi halkın malı ilan edilir.
Halkın sömürücüler üzerinde iktidarını güvence altına almak üzere ve fabrika, işletme, maden ocağı, demiryolları ve diğer üretim ve taşıma araçlarının tamamen işçi-köylü devletinin mülkiyetine geçmesinin ilk adımı olarak, Sovyetler tarafından çıkarılan İşçi Denetimi Üzerine ve Yüksek Ulusal Ekonomi Konseyi Üzerine Yasalar teyit olunur.
Emekçi kitlelerin sermayenin boyunduruğundan kurtulmasının önkoşullarından biri olarak tüm bankaların işçi-köylü devletinin mülkiyetine geçtiği teyit olunur.
Toplumun asalak katmanlarını bertaraf etmek üzere genel çalışma yükümlülüğü yürürlüğe konur.
Emekçi kitlelere tüm iktidarı güvencelemek sömürücülerin iktidarını restore etmenin her türlü olasılığını ortadan kaldırmak üzere emekçilerin silahlanması, sosyalist bir İşçi-Köylü Kızıl Ordusu’nun kurulması ve mülk sahibi sınıfların tamamen silahsızlandırılması kararlaştırılır.
III
1-İnsanlığı, savaşların en caniyanesi olan bu savaşta dünyayı kan gölüne çeviren mali sermayenin ve emperyalizmin pençesinden kurtarma sarsılmaz kararlılığının ifadesi olarak Kurucu Meclis, Sovyet köylüleriyle en geniş kardeşleşmeyi örgütleme, hakeza halklar arasında ne pahasına olursa olsun ve devrimci önlemler aracılığıyla demokratik bir barış sağlama, ulusların kendi kaderini özgürce tayin etmesi temelinde ilhakların ve savaş tazminatlarının olmadığı bir barış sağlama politikasını tamamen onaylar.
2-Aynı amaçla Kurucu Meclis, birkaç seçkin ulusun sömürücülerinin refahını, Asya’nın, genelde sömürgelerin ve küçük ülkelerin yüz milyonlarca emekçisinin köleleştirilmesi üzerine inşa eden burjuva uygarlığın barbar politikasıyla ipleri tamamen koparmayı talep eder.
Kurucu Meclis, Finlandiya’nın tam bağımsızlığını ilan eden, askeri birlikleri İran’dan çekmeye başlayan ve Ermenistan’ın kendi kaderini tayin özgürlüğünü açıklayan Halk Komiserleri Konseyi’nin politikasını selamlar.(1)
3-Kurucu Meclis, Sovyetler iktidarının çıkardığının Çar’ın, çiftlik sahiplerinin ve burjuvazinin hükümeti tarafından imzalanan borçlanmaların iptali üzerine yasayı, uluslararası banka sermayesine ve mali sermayeye indirilen ilk darbe olarak görür ve Sovyet iktidarının, sermaye egemenliğine karşı uluslararası işçi ayaklanmasının tam zaferine kadar bu yolda şaşmadan yürüyeceğine olan inancını ifade eder.
IV
Kurucu Meclis’in, halkın henüz sömürücülere karşı kitlesel olarak ayaklanabilecek durumda olmadığı, sömürücülerin sınıf ayrıcalıklarını savunmada gösterecekleri direnişin tüm gücünü bilmediği ve sosyalist bir toplumun inşasına pratikte henüz başlamamış olduğu bir dönemde, Ekim Devrimi’nden önce hazırlanan aday listelerine dayanarak seçildiğini göz önüne alarak, Kurucu Meclis, Sovyet iktidarına karşı çıkmayı biçimsel açıdan bile temelden yanlış bulur.
Meselenin özü itibariyle Kurucu Meclis, bugün, halkın kendisini sömürenlere karşı giriştiği son savaş anında, devlet iktidarının tek bir organında bile sömürücülere yer olamayacağı görüşündedir. İktidar tümüyle ve yalnızca emekçi kitlelere ve onların yetkili temsilciliklerine -İşçi, Köylü ve Asker Temsilcileri Sovyetleri’ne ait olmalıdır.
Kurucu Meclis Sovyetler iktidarını ve Halk Komiserleri Konseyi’nin kararnamelerini destekler ve toplumun sosyalist dönüşümünün önemli esaslarının saptanmasıyla kendi görevlerinin bitmiş olduğu görüşündedir.
Rusya’nın tüm uluslarından emekçi sınıfların gerçekten özgür ve gönüllü ve bu nedenle de bir o kadar sıkı ve sağlam ittifakını kurma uğraşında Kurucu Meclis, aynı zamanda kendi görevini Rusya Sovyet Cumhuriyetleri Federasyonu’nun belli başlı ilkelerini saptamakla sınırlar ve her ulusun işçi ve köylülerine, federal hükümete ve diğer federal Sovyet kurumlarına katılıp katılmayacaklarına ve hangi temelde katılacaklarına, kendilerinin tam yetkili Sovyetler Kongresi’nde bağımsızca karar verme hakkını tanır.
Dipnot
1- 6 (19) Aralık 1917’de, Fin Diyet Meclisi, Finlandiya’nın bağımsızlığını ilan etli. Sovyet devletinin milliyetler politikasına uygun olarak, Halk Komiserleri Konseyi, 18 (31) Aralık 1917'de Finlandiya'nın bağımsızlığı hakkında bir kararname yayımladı. Hükümet toplantısında, Lenin kararname metnini şahsen Fin Başbakan Svinhufvud'a teslim etli. 22 Aralık (4 Ocak) 1918’de Finlandiya’nın bağımsızlığı Sovyetlerin Merkez Yürütme Kurulunda onaylandı.
19 Aralık 1917 (1 Ocak 1918) tarihinde Sovyet hükümeti, Brest-Litovsk anlaşmasına uygun olarak, İran hükümetine, İran’daki Rus birliklerinin geri çekilmesine dair ortak bir plan çıkarmak üzere bir teklif götürdü.
29 Aralık 1917’de (11 Ocak 1918) hükümet Türkiye Ermenistanı üzerine Kararname’yi yayımladı. Kararname, Pravda’nın 31 Aralık 1917 (13 Ocak 1918) tarihli 227. sayısında yayımlandı.
